سلامت نیوز: چندسالی است که مسوولان از ضرورت افزایش جمعیت کشور خبر می‌دهند. نگرانی‌های بحقی که با آغاز آهنگ افزایش جمعیت سالمندان در کشور روزبه‌روز جدی‌تر می‌شود.
بر اساس بررسی صورت‌گرفته در مرکز آمار ایران و مقایسه جمعیت ایران با هشت‌کشور توسعه‌یافته و در حال توسعه، ایران هم اکنون 3/8 درصد از جمعیتش را سالمندان تشکیل می‌دهند که پس از آن به ترتیب در سال 2050، 2075 و 2100 این درصد به 23درصد، 30درصد و 28درصد افزایش پیدا می‌کند. همچنین نکته نگران‌کننده دیگر در جامعه ایران «زنانه‌شدن سالمندی» در کشور است که کارشناسان جمعیت‌شناسی کشور پیش‌بینی کردند ایران تا 50سال آینده با انفجار سالمندی و زنانه‌شدن سالمندی در کشور مواجه می‌شود.
زنانه‌شدن سالمندی نسبتی است که بر اساس آن زنان سالمند تعداد بالاتری نسبت به مردان دارند. این در حالی است که سرعت سالمندی در ایران در مقایسه با کشور‌هایی همچون مصر، ترکیه، پاکستان، کره‌جنوبی، انگلستان، فرانسه، ژاپن و آلمان بیشترین نرخ را دارد. بر این اساس تصمیم‌گیران کشور و صدر آنان مقام‌معظم‌رهبری با زمان‌سنجی درست و به‌هنگام ضرورت افزایش جمعیت در کشور را مطرح کرده‌اند. اما روی سخن این نوشتار با دو نفر از مراجع عظام آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله جعفر سبحانی است، که همواره روی خوشی به رسانه‌ها داشته‌اند.
آیت‌الله مکارم شیرازی روز پنجشنبه هفته گذشته، در دیداری که وزیر بهداشت با ایشان داشتند عنوان کردند: «مساله افزایش جمعیت تنها کار وزارت بهداشت نیست هنوز در گوشه و کنار جلوگیری می‌شود و در شرایط فعلی باید عمل‌های جلوگیری جرم شناخته و قابل تعقیب بشود.» ایشان علاوه بر اشاره به بحث افزایش جمعیت در کشور اظهارنظر‌هایی درباره وضعیت دارو در کشور، زیرمیزی پزشکان، توسعه زیرساخت‌های درمانی، تقدم پیشگیری از بیماری‌ها به‌جای درمان، ضرورت تقویت اورژانس‌ها در کشور، ضرورت تقویت بیمه‌های خدمات درمانی، اعتماد به تولید داخلی دارو و... را ایراد کرده‌اند که نشان از تسلط ایشان بر مسایل بهداشت و درمان کشور دارد. اما نکته قابل مطرح‌کردن، بخشی از صحبت‌های ایشان است که ناظر به بحث جلوگیری از بارداری و تدوین سازوکاری برای جرم شناخته‌شدن این عمل است. همانطور که ایشان مستحضر هستند، به گواه جامعه پزشکی، پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزه علوم پزشکی و تاکیدات مسوولان وزارت بهداشت جلوگیری از بارداری در برخی از موارد، می‌تواند موهبتی باشد که علم پزشکی به جوامع تقدیم کرده است.
در بسیاری از موارد، اگر پزشکان خدوم ایرانی مانع بارداری نشوند، شاهد تولد کودکانی عقب‌افتاده یا ناقص‌الخلقه و به‌خطرافتادن سلامت مادران خواهیم بود. مساله‌ای که می‌تواند هزینه‌های مادی و معنوی بسیاری را برای افراد جامعه، خانواده‌ها و کشور تحمیل کند. بر این اساس سه مورد شایع و ضروری در زمینه جلوگیری از بارداری در ادامه مطرح می‌شود.
1. نتایج پژوهشی مرکز قلب شهید رجایی تهران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز پژوهشی و خدمات درمانی در حوزه بیماری‌های قلب و عروق نشان می‌دهد، در بیماران دارای دریچه مصنوعی قلب، جهت جلوگیری از عوارض ترومبوآمبولی (به معنای تشکیل لخته در درون رگ خونی و سپس حرکت آن از طریق رگ به محل دیگر و مسدودکردن رگ در محل جدید است.) به داروهای ضد انعقاد یا ضدبارداری نیاز است. حتی در این پژوهش دانشگاهی باوجود مصرف این داروها حملات ترومبوآمبولی همواره در این بیماران دیده می‌شود. به علت وجود حالت افزایش انعقادپذیری خون در حین حاملگی خطر ترومبوز (تشکیل لخته خون در عروق) دریچه مصنوعی افزایش می‌یابد. ادامه مصرف وارفارین (داروی جلوگیری‌کننده از لخته خون) در طی حاملگی یا جایگزین‌کردن آن با هپارین (یکی دیگر از داروهای جلوگیری‌کننده از لخته خون) می‌تواند مخاطراتی برای جنین و مادر داشته باشد؛ بنابراین در زنان در سنین باروری با دریچه مصنوعی، توصیه عمومی پیشگیری از بارداری است.
2. بر اساس پژوهشی در سال 1387 در دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، توصیه عمومی به زنان مبتلا به بیماری لوپوس جلوگیری از بارداری و تحت مراقبت شدید قرارگرفتن است. بر اساس نتایج این پژوهش لوپوس، بیماری سیستم ایمنی بدن است که قسمت‌های مختلفی از بدن مانند پوست، مفاصل، قلب، ریه، خون، کلیه‌ها و مغز را درگیر می‌کند، سیستم ایمنی بدن به‌صورت طبیعی، آنتی‌بادی‌هایی (نوعی پروتیین که در دستگاه ایمنی، در پاسخ به حضور پادگن (آنتی‌ژن) خاصی، تولید می‌شود و معمولا اجسام بیگانه همچون باکتری و ویروس ولی گاه حتی بافت طبیعی بدن یا یک ماده غذایی حمله‌ور شود و آن را بی‌زیان می‌سازد) دارد که علیه ویروس‌ها و دیگر مواد خارجی عمل می‌کنند که در بیماری لوپوس سیستم ایمنی فرقی بین سلول‌ها و بافت بدن نمی‌گذارد؛ در نتیجه به بافت خودی حمله می‌کند که این روند موجب درد و صدمه در قسمت‌های مختلف بدن و ایجاد بیماری لوپوس در فرد می‌شود. داروهای لوپوس نمی‌تواند روی جنین تاثیر بگذارد و برخی از داروهای بیماری لوپوس ممکن است باعث اختلال رشد جنین شود. همچنین کورتون می‌تواند در مواردی منجر به تولد کودک لب‌‌شکری شود. در مجموع و براساس نتایج این پژوهش بارداری برای زنان مبتلا به لوپوس یک ریسک است و در صورت مشاهده سقط جنین، مرگ داخل رحم و افزایش فشار خون باید به بارداری زنان مبتلا به لوپوس خاتمه داد.
3. هم‌اکنون براساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1384 دو شرط اساسی برای سقط جنین و پیشگیری از بارداری وجود دارد؛ اول اینکه بیماری جنین که به علت عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه‌ای موجب حرج مادر شود و دوم آنکه بیماری مادر به نحوی باشد که با تهدید جانی مادر و کودک همراه شود.
براین اساس قانون برای 15 نوع بیماری که باعث تهدید جان مادران می‌شود، اجازه پیشگیری و سقط جنین قایل شده است، مواردی همچون: 1- بیماری دریچه‌ای قلب که به نارسایی قلبی همراه با تنگی نفس شدید منجر می‌شود. 2- هر نوع بیماری حاد قلبی غیر از کرونر که هرماه با تنگی نفس شدید باشد از قبیل میوکاردیت و پریکاردیت (التهاب عضله قلب و پرده اطراف قلب) 3- سابقه بیماری کاردیو یایوپاتی دیلاته در حاملگی‌های قبلی (یک نوع نارسایی قلبی پیشرفته) 4-افراد مبتلا به سندروم مارفان در صورتی که قطر آئورت صعودی این افراد بیش از پنج‌سانتی‌متر باشد. 5-افراد مبتلا به سندرم آیزن هنگر که یک سندروم قلبی – تنفسی شدید است. 6-کبد چرب حاملگی، واریس مری (درجه 3)، سابقه خونریزی از واریس مری و هپاتیت اتوایمون غیرقابل کنترل. 7-نارسایی کلیه و فشار خون غیرقابل کنترل با داروهای مجاز در دوران حاملگی 8-هر نوع بیماری ریوی اعم از آمفیزم، فیروز، کایفواسکولیوز (یک ناهنجاری ستون مهره‌ها) 9-اچ‌آی‌وی ابتلا به ویروس که وارد مرحله ایدز شده باشد10-لوپوس غیرقابل کنترل با درگیری یک ارگان ماژور و اسکولیت‌ها زمانی که ارگان‌های ماژور درگیر باشند. 11-پسوریازیس شدید و عمومی بدن و ملانوم نوع پیشرفته که باعث خطر جدی جانی برای مادر شود و همچنین پمفیگوس ولگاریس. 12-تشنج‌هایی که به‌رغم درمان چند دارویی، مقاوم به درمان باشد. 13-ام اس‌هایی که بیمار ناتوان شده باشد. 14-میاستنی‌گرا و در مراحل پیشرفته به شرط اینکه خطر جانی برای مادر داشته باشد. 15-انواعی از بیماری‌های مغزی مثل ALSکه با حاملگی تشدید یافته و برای مادر خطر جدی داشته باشد.
از سوی دیگر حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی نیز، در هفته گذشته خواستار حرام اعلام‌شدن عمل سزارین و جمع‌آوری ابزار‌های جلوگیری از بارداری در ایران شده بود. نگرانی‌های مراجع عظام در رابطه با افزایش جمعیت در کشور، کاملا بحق و بجاست. اما نکته قابل‌مطرح‌کردن این است که عمل سزارین به‌گواه عمل پزشکی، یک موهبت علمی برای کاهش میزان مرگ و میر مادران هنگام زایمان است.
بر اساس تعریف علم پزشکی، سزارین یک عمل جراحی اورژانسی و جایگزینی برای زایمان طبیعی است. آن هم در مواقعی که مادر، بیماری خاصی داشته باشد، نوزاد مشکل خاصی داشته باشد، سر کودک پایین قرار نگیرد، سر نوزاد بیرون نیاید، سلامتی نوزاد در خطر باشد، مادرانی که چندقلو دارند، مادری که یک‌بار سزارین شده است و بند ناف مشکل‌ساز شود. روی سخن آیت‌الله سبحانی، مادرانی هستند که بی‌دلیل به سزارین روی می‌آورند، اما مواقعی پیش می‌آید که حرام اعلام‌شدن این عمل می‌تواند منجر به تحمیل هزینه‌های مادی و معنوی زیادی شود. براین اساس، به نظر می‌رسد، اطلاع‌رسانی جامع و مانع مراجع می‌تواند از سوءبرداشت‌های احتمالی دیگران، پیشگیری کند.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما